پزشکی

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                برف کوری یا نورزدگی مشکلی برای کوهنوردان (snow blindness):

+ نوشته شده توسط دکتر حمید مساعدیان در چهارشنبه پنجم آذر 1393 و                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                اضافه وزن در کوهنوردان: 

 

وی در ادامه بیان داشت: علاوه بر اين کاهش وزن بيش از حد طبيعي در برخي رشته هاي ورزشي نظير ژيمناستيک، براي سلامتي فرد مُضر است و احتمال بروز آسيب به عملکرد ورزشي و حتي پيدايش اثرات روان شناختي را در پي دارد.                                                                                                                                                                                                                               کم آبی در برنامه های کوهنوردی را جدی بگیرید

ورزشکارانی که بیش از 2% از وزن بدن خود را از دست می دهند آنهائی هستند که قبل و ضمن مسابقه یا تمرین به اندازه کافی آب نمی آشامند. با آشامیدن آب قبل و ضمن تمرین یا مسابقه می توان از کمبود آب بدن جلوگیری نمود. اگر علائم کمبود آب به دلیل تعریق ظاهر گردد جایگزین کردن آن ممکن است ساعت ها به طول انجامد و در نتیجه اجرای حرکات نقصان می یابد .                                                                          تاثیر کوه نوردی در زیاد شدن میزان خون در عضلات:

انجمن پزشکی کوهستان ایران: در موقع کوه نوردی مقدار خون موجود در عضلات بدن 20 برابر افزایش پیدا می کند و پر خون شدن عضلات باعث می شود که غذای بیشتری به عضلات برسد و عضلات قوی تر بشوند.

 تاثیر کوه نوردی در قوی تر شدن ریه ها :

 در حین کوه نوردی در ارتفاعات ، فشار هوا کمتر می شود و نیز میزان اکسیژن موجود در ترکیب هوا کاهش پیدا می کند . بدن برای جبران کمبود اکسیژن و برای رفع خستگی و تنگی نفس ، هورمونی به نام اریتروپویی را از طریق کلیه ها ترشح می کند ، که این هورمون وارد مغز استخوان می شود و مقدار خون سازی گلبولهای قرمز را افزایش می دهد . در نتیجه فعل و انفعالات فوق ، مقدار هموگلوبین خون از 14% به 20% افزایش پیدا می کند .

هماتوکریت از 44% به 60% می رسد و در نتیجه مقدار ظرفیت انتشاری و میزان ظرفیت تهویه ریه ها زیادتر می شود . افزایش ظرفیت تهویه ریه ها باعث می شود که به اصطلاح عامه ، نفس آدم زیاد شود و به همین علت یک کوه نورد در شرایط عادی دونده خوبی خواهد بود . بیشتر دوندگان المپیک که در 1500 متر و ماراتن مقام های بالا را کسب می کنند ، معمولاً برای آمادگی و تقویت ریه هایشان در ارتفاعات بالا کوه نوردی می نمایند .

 تاثیر کوه نوردی در جلوگیری از بیماری نقرس :

 بیماری نقرس در اثر رسوب گذاری کریستال های اسیداوریک در مفاصل بدن و تاندونهای عضلات ایجاد می شود . که باعث درد شدید مفاصل و زمین گیر شدن بیمار می گردد . ورزش کوه نوردی از ایجاد این رسوبات در مفاصل و تاندونها جلوگیری می نماید .

 تاثیر کوه نوردی در جلوگیری از بیماریهای قند خون ( دیابت ) :

 در موقع کوه نوردی ، متابولیسم ( سوخت و ساز ) مواد شناور در خون مانند قند ، کلسترول ، پروتئین ها و اسید اوریک به بهترین وجهی صورت می گیرد و در نتیجه سوخت و ساز کامل خون از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری می کند .

تاثیر کوه نوردی در از بین رفتن چربی بدن :

 در موقع فعالیت ورزشی و بخصوص در کوه نوردی ، کالری مورد نیاز بدن به 3 برابر افزایش پیدا می کند. بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود به اجبار چربی های ذخیره شده را می سوزاند و به مصرف می رساند ، از طرفی در موقع فعالیت ورزشی، انسان به شدت عرق می کند و مقداری از چربی های زیر پوست در اثر تعریق شسته و دفع می شوند.

 

رعایت نکات ایمنی برای کوهنوردان:

انجمن پزشکی کوهستان ایران: کوهنوردی یکی از رشته های جذاب فعالیتهای ورزشی در طبیعت است و هر ساله بر علاقمندان آن افزوده می شود. با توجه به شرایط انجام این فعالیت ورزشی در طبیعت عواملی دخیل هستند که می تواند در سلامتی و ایمنی کوهنوردان تاثیر مستقیم داشته و از این ورزش یک فعالیت فیزیکی لذت بخش بسازد و رعایت نکردن اصول اولیه و علمی  آن می تواند باعث بروز حوادثی ناگوار گردد. در این مقاله نکاتی مرور می گردد که می تواند در لذت انجام این فعالییت ورزشی تاثیری به سزا داشته باشد:

 اقدامات پیش از حرکت
ـ سعی کنید در شرایط بدنی خوبی باشید: چند هفته پیش از اقامت در کوهستان از تغذیه مناسب استفاده کنید و به نرمش ها و ورزش های متناسب بپردازید.

ـ تجهیزات خود را بازدید کنید: کفش خوب برای راه پیمایی که کف آن لیز نخورد و پا را فشار ندهد و انگشتان پا به راحتی در آن حرکت کند و لباس های گرم پیش بینی کنید. یک بارانی و یک "ملافه مخصوص نجات"، پتوی پلاستیکی فلزی خیلی سبک (با وزن حدود ۶۰ گرم) که حرارت بدن را چند ساعت متعادل نگه می دارد، یک کیف کمک های اولیه، یک چاقو و یک تکه بند در داخل ساک قرار دهید.

ـ به اخبار هواشناسی (از طریق سازمان هواشناسی کشور یا مراجعه به سایت های هواشناسی) توجه کنید تا در اثر هوای نامساعد طی راه غافلگیر نشوید.

ـ تنها حرکت نکنید و حرکت و خط سیر خودتان را به شخصی که در محل اقامت تان باقی می ماند، اطلاع دهید.

● اقدامات حین حرکت
ـ مواظب شیب های علف دار خیس باشید که خیلی لغزنده است.

ـ زیاد تأخیر نکنید و در فکر مراجعت هم باشید، زیرا سرازیر شدن از کوه هم به اندازه بالا رفتن از آن پر زحمت است و اغلب حوادث هنگام پایین آمدن از کوه رخ می دهد.

ـ فکر کنید شما تنها در کوه نیستید و مراقب باشید سبب سقوط سنگ ها نشوید.

ـ مواظب هوا باشید. از رگبار بترسید و اگر وضع هوا تهدیدکننده شد، بلافاصله از راهی که آمده اید، برگردید.

ـ با استفاده از نزدیک ترین راه در فکر یافتن یک محل محفوظ برای حفاظت از ضربات صاعقه باشید.

● نکاتی درباره سرمازدگی
سرمازدگی هنگامی اتفاق می افتد که عضو در معرض سرمای مرطوب در هوای صفر درجه یا پایین تر قرار گیرد. این عارضه، با افت دمای بدن یکی نیست که طی آن درجه حرارت تمام بدن پایین می آید و با یخ زدگی شدید که یک بیماری دردناک و تاولی شکل و خارش دار است و اغلب در نتیجه تماس طولانی پوست با یک جسم سرد و مرطوب (محصولات یخ زده) ایجاد می شود، نباید اشتباه شود.

تظاهر سرمازدگی، با سفید شدن و احساس سوزن سوزن شدن پوست، خارش، سوزش و سپس بیحسی موضعی همراه است. آب محتوی در سلول ها به تدریج یخ می زند و فعالیت سلولی را مختل می کند و بعداً مرگ سلولی فرا می رسد، که همیشه فوری نیست بلکه ممکن است تا دو ماه بعد اتفاق بیفتد.

سرمازدگی ها کم و بیش وخیم اند، از تاول کوچک تا حالت شوک، که نیاز به کمک های حیاتی دارد و با مشاهده ظاهر آن هیچ کس نمی تواند اظهار نظر کند که آیا این عارضه به یک نکروز (سیاه شدن و مرگ عضو) منجر خواهد شد یا جوش خوردگی ساده زخم. اصولا سرمازدگی سه مرحله را طی می کند: خواب رفتگی (حس مورمور در انتهای اعضا)، سرمازدگی مشخص (بیحسی قسمت های یخ زده) و بالاخره گانگرن (که ممکن است متعاقب یک گرم شدن شدید اتفاق افتد) و با دردهای شدید همراه است.

● کارهایی که باید انجام داد
درمان ، بستگی به درجه پیشرفت و مرحله سرمازدگی دارد، ولی یک اصل غیرقابل تغییر باید رعایت شود: هیچ گاه نباید سرمازدگی را با مالش دادن یا قرار دادن فرد سرمازده در کنار وسیله گرمازا معالجه کرد.

● خواب رفتگی
اگر انتهای عضو شما به مورمور یا کرختی دچار شده است، بلافاصله اطراف آن را شل کنید (مثلاً در صورت ابتلای پا، کفش هایتان را درآورید)، پاها را به زمین بکوبید و دست ها را بهم مالش دهید تا وقتی که احساس کنید عضو شما به حال اول بازگشته است.

● چه باید کرد؟
به سرعت (طی چند ساعت) اعضای انتهایی شما در معرض خطر یخ زدن قرار می گیرد و به خصوص بی حس می شود. حتی گرفتن پوست با انبر هیچ دردی ایجاد نمی کند. برای گرم شدن، آن را مالش ندهید، حمام گرم ندهید و تا زمان رسیدن کمک و انتقال به بیمارستان، اعضای یخ زده را در قسمت هایی از بدن قرار دهید که حرارت بیشتری دارد، قرار دهید. ممکن است پس از گرم کردن نامناسب قسمت سرمازده، سیاه شدن عضو اتفاق افتد. در این صورت دردهای خیلی شدید و حتی حالت شوک بروز می کند. امدادگران اورژانس را به سرعت احضار کنید و تا انتظار رسیدن آنها، بیمار را که در پوششی پیچیده شده، دراز کنید. اگر هوشیار است، به او نوشابه های گرم و قنددار بنوشانید.

برداشت از هرابرز - انجمن پزشکی کوهستان ایران

چگونه آمادگی خود را در ورزش کوهنوردی افزایش دهیم؟

انجمن پزشکی کوهستان ایران: چون ورزش کوهنوردی مستقیما با سیستم قلب و عروق ورزشکار ارتباط دارد از این رو ما باید در وحله اول در بالا بردن استقامت قلب و عروق تلاش کنیم.

فعالیت هایی که هر هفته در کوه انجام می دهیم کافی نبوده بلکه باعث عواملی از قبیل تمرین زدگی، تحلیل عضلات، آسیب دیدگی، کوفتگی عضلات، گرفتگی عضلات ، آسیب های جزئی و کلی در قسمت کمر، زانو و مچ پا که شایع ترین آسیب ها در کوهنوردی است دچار شوند .

کوهنوردانی که می خواهند با بدنی آماده و به دور از آسیب دیدگی فعالیت مستمر داشته باشند :

۱- دویدن با شدت متوسط در دو تایم ده دقیقه ای در سالن یا هوای آزاد (هر هفته دو یا سه بار)

 ۲- دوچرخه سواری : یک روز در میان با ۵ یا ۶ کیلومتر راندن علاوه بر تقویت قلب و عروق باعث تقویت عضلات چهارسر ران ، کشاله ران ، ساق پا و عضلات پشتی می شود که همیشه عملکرد این عضلات در کوهنوردی محسوس است .

۳- شنا : چون برخی از افراد شنا را به صورت تفریح انجام می دهند باید با درنظر گرفتن زمان و یا مسافت باشد یعنی کوهنورد باید دو تایم ۷ دقیقه ای یا مثلا در مجموع بتواند در یک وعده شنا بیش از هزار متر را شنا کند .

بازگشت به حالت اولیه : این مسئله مهمی در ورزش بخصوص در ورزش های زمان بر می باشد که با انجام ریکاوری یا همان فعالیت هایی که باعث می شود که بدن به حالت اولیه برگردد .

فواید ریکاوری:

۱- بازگشت کل بدن به حالت اول.

۲- جلوگیری از آسیب های متعدد در بدن .

۳- ایجاد آرامش و تنظیم ضربان قلب .

۴- جلوگیری از انباشت اسید لاکتیک (که همان خام شدن و کوفتگی عضلات است که در بین کوهنوردان رایج است) در عضلات .

۵- آمادگی و سرحال نگه داشتن بدن برای صعود های بعدی.

فعالیت هایی که می توان با آن ریکاوری انجام داد :

۱- انجام کشش های آرام بعد از صعود .

۲- رفتن به سونا، جکورزی، راه رفتن در آب .

۳- پیگیری تمرینات دویدن با شدت کم .

۴- مصرف غذاهای پروتئینی برای جلوگیری از تحلیل عضلات .

۵- مصرف مایعات .

برگرفته از کوهستان سرد - و وبلاگ آسمانی - انجمن پزشکی کوهستان ایران

هم هوایی پیش از صعود به قله های مرتفع:

انجمن پزشکی کوهستان ایران: سوال: "قصد دارم در بهار جاری به قله ی رینیر (4392 متر)[3] صعود کنم. معمولا هم هوایی چه مدت پایدار است؟ توصیه اتان چیست؟ آیا بایستی یک هفته قبلش قله ی آدامز (3742 متر)[4] را صعود کنم؟"

 پاسخ: "درباره ی تاثیر ارتفاع بر کوهنوردان و اسکی بازان، زیاد نوشته اند و حتی بیشتر از آن در مورد اهمیت سرعت مناسب صعود برای هم هوایی (که برای ارتفاع بالای 3000 متر تقریبا 300 متر در روز پیشنهاد می شود). اما توجه چندانی به روند عکس هم هوایی مخصوصا به ارتباط آن با انجام موفقیت آمیز صعود سریع به قله های دیگر، نشده است.

بنا به گفته ی لورنس آرمسترانگ در کتابش[7]، نرخ از بین رفتن سازگاری بدن با ارتفاع زیاد، در انسان های مختلف، متفاوت است؛ همان طور که پیش بینی این که چه کسی دچار بیماری ارتفاع می شود مشکل است، دانستن این که پس از فرود از ارتفاعات چه مدت حالت هم هوایی طول می کشد نیز دشوار است. 

اگر شما کمتر از یک یا دو روز در ارتفاعات متوسط باشید (ارتفاعاتی مانند رینیر یا بیکر (3285 متر) که کوهنوردان بعد از 24 ساعت به ارتفاع پایین بر می گردند) بدن شما زمان کافی برای هم هوایی مناسب نخواهد داشت. ترکیب خون بعد از دو هفته در معرض ارتفاع قرار گرفتن، با افزایش تولید گلبول های قرمز و هموگلوبین تغییر می کند و این در حالی است که بیشتر مردمی که که به ارتفاعات شمال غرب آمریکا صعود می کنند تنها سه یا چهار روز در معرض ارتفاع هستند.

 مطالعه ای که توسط آرمسترانگ انجام شده بیان می کند که حجم گلبول های قرمز در افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی می کنند (مردمی که بیشتر زندگی اشان را در ارتفاع بالای 2000 متر سپری کرده اند) بعد از ده روز زندگی در سطح دریا کاهش می یابد. انسانی که زمان کمی حدود یک یا دو روز را در ارتفاع به سر می برد، حقیقتا زمان کافی برای تغییرات فیزیولوژیکی با تاثیر بلند مدت نخواهد داشت.

عموما پیشنهاد می شود که قبل از صعود به قله ی رینیر به ارتفاعاتی نظیر بیکر یا آدامز صعود کنید بنا به این دلایل:

1) ببینید در ارتفاعات بالا چه احساسی دارید؛

2) وقتی در فشار هوای کم ارتفاعات، احساس خفیف تهوع دارید چه غذایی با بدن شما سازگار است؛

3) وزن مشابه صعود اصلی و وسایل مناسب را همراه خود ببرید؛

4) اگر امکانش باشد صعود تیمی را با هم گروهی هایتان تمرین کنید. . . . . . .

انجمن پزشکی کوهستان ایران: کوه‌زدگی مشکلی است که نه تنها برای کوه‌نوردان، بلکه برای افرادی که به ارتفاعات سفر می‌کنند نیز مشکلاتی همچون خسته‌گی و سرگیجه ایجاد می‌کند. محققان تلاش می‌کنند تا بدون درمان بر این مشکلات غلبه کنند اما گاهی اوقات مصرف قرص اجتناب ناپذیر است.

 تحقیقات انجام شده در دانشگاه استمفوردبریج نشان داده است که بعضی از داروهای بدون نسخه می‌توانند مشکل ارتفاع زدگی را در ورزشکاران برطرف کنند. جزئیات این تحقیق در "‌تاریخچه پزشکی فوری" چاپ شده است.

 دکتر گرانت لیپمن می‌گوید که کوه‌زدگی با سر درد، خسته‌گی، سرگیجه، حالت تهوع و کم اشتهایی همراه است. تحقیقات اخیر وی سعی در این دارد تا راهی برای جلوگیری از این مشکل پیدا کند. ایبوپروفن داروی بدن نسخه ای است که برای جلوگیری از تورم و به عنوان مسکن استفاده می‌شود. ورزشکاران به دلیل ضد تورم بدون این دارو با آن آشنا هستند.

 در مطالعات دکتر لیپمن 86 مرد و زن ورزشکار مورد بررسی قرار گرفتند. کوه‌زدگی مشکل اساسی برای کوه نوردان است. کوه‌زدگی باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت می‌شود و تورم مغزی نیز ایجاد می‌کند.

 لیپمن می‌گوید: ایبوپروفن راهی برای جلوگیری از کوه‌زدگی است و می‌تواند به ده ها میلیون نفر که هر ساله به ارتفاعات سفر می‌کنند کمک کند. افراد مورد بررسی در تحقیقات به ارتفاعات رفتند وهر روز میزان ایبوپروفن مصرف کردند، بررسی‌ها نشان داد که در 69 درصد موارد علائم کوه‌زدگی کاهش یافته است. هنوز کاملا مشخص نیست که چرا کوه زدگی ایجاد می‌شود، تنها دلیلی که برای آن مطرح است، کمبود هوا و اکسیژن کافی است.

 داروهایی برای کوه زدگی وجود دارند مانند دکستامتازون و استازولامید که عوارض زیادی دارند، دکستامتازون باعث بالا رفتن قند خون، هذیان‌گویی، افسردگی و بی‌خوابی می‌شود، استازولامید باعث ایجاد حالت تهوع، سرگیجه و خستگی می‌شود که بیشتر شبیه همان کوه زدگی است.

 لیپمن می‌گوید : ایبوپروفن دارویی است که راحت قابل دسترسی است. ایبوپروفن اگر شش ساعت قبل از صعود خورده شود، موثر خواهد بود، در حالی که استازولامید را باید از یک روز قبل مصرف کرد. البته مصرف بیش از حد ایبوپروفن نیز مناسب نیست زیرا باعث مشکلات گوارشی و کلیه می‌شود.

 هم هوایی در ارتفاع:

انجمن پزشکی کوهستان ایران: شاید شما از آن دسته کوه نوردانی باشید که سالی چندبار پا بر دامنه ها می گذارید و البته در آن معدود دفعات نیز سعی دارید تا قله ای مرتفع در اطراف شهرتان را صعود نمائید.
شاید هم کوه نوردی حرفه ای باشید که هر چند سال یکبار به قلل مرتفع خارج از کشورتان صعودهایی را تدارک می بینید.
چیزی که در میان تمامی انسانها در صعود به قلل مرتفع مشترک است نیاز ی است که ایشان به تطابق با ارتفاع یا هم هوایی acclimatization دارند. در واقع هر انسانی که قصد صعود به ارتفاعی بیش از ارتفاع محل زیست خود را دارد نیاز است تا ابتدا خود را از لحاظ آمادگی جسمانی به حدی مطلوب برساند. بخشی از این افزایش آمادگی جسمانی تطابق با ارتفاع یا هم هوایی است.

در این مقاله سعی دارم تا الگوهای تجربی رایج و پر طرفدار هم هوایی در صعود به قلل مرتفع را تشریح نمایم. در این روند تنها از تجربیاتی بهره گرفته ام که طی چند سال و با شرکت در چند برنامه کوه نوردی حاصل شده, لذا وجود ایرادات علمی بر آن دور از ذهن نیست. همچنین تا حد امکان تلاش نموده ام تا به آسانترین و قابل فهمترین شکل ممکن مطلب را بیان نمایم. امیدوارم خواندن این مقاله برای آن دسته از دوستانی که تنها با امید به دارا بودن قدرت بالای بدنی به کوه میروند و البته ناکام باز می گردند پاسخی باشد بر ایرادات صعودشان . . . . .

 

تمرین در شرایط کمبود اکسیژن:

 

 

انجمن پزشکی کوهستان ایران: یکی از تمرین های موثر هیمالیانوردی ، تمرین کمبود اکسیژن (Hypoxic Training) نام دارد . می دانیم که علت اصلی آغاز روند هم هوایی ، کمبود اکسیژن در ارتفاعات است .  از سوی دیگر پژوهشها نشان داده اند که سیگاریها در مقایسه با دیگران ، گلبول های قرمز بیشتری دارند و در ارتفاع از هم هوایی نسبی برخوردارند. توجه به این دو موضوع ، موجب پیدایش تمرین های کمبود اکسیژن در میان هیمالیا نوردان گردید و این تمرین ها ، انقلابی در صعودهای بلند پدید آورد.

 

 

امروزه شاهد صعودهای بسیار سریعی در هیمالیا هستیم که با مفهوم سنتی هم هوایی ، به هیچ روی قابل توجیه نیست. یکی از عواملی که چنین صعودهای سریع و بی مقدمه ای را ممکن می سازد ، تمرین کمبود اکسیژن است که بخشی جدایی ناپذیر از تمرین های روزانه کوه نوردان برتر جهان گردیده است . البته این کوه نوردان دست به تمرین های نو ظهور و نا شناخته نمی زنند بلکه همان ورزش های کمکی مورد استفاده سایر کوه نوردان را به کار می گیرند که شامل دویدن ، شناکردن و دوچرخه سواری است . تنها تفاوت در  چگونگی تنفـس ضمن تمرین است :  در تمرین کمبود اکسیژن ،  کوه نورد بطور آگاهانه و هدفمــند طوری  نفس می کشد که بدنـش با کمبود اکسیژن ملایم و نامحسوسی رودررو گردد . مثلاً اگر از دویـدن به عنوان ورزش کمـکی بهره می گیرد ضمن  روندی بلند، سرعت تنفس خود را کم کم پایین می آورد به نحوی که اکسیژن دریافتی وی در ضمن تمرین ، همواره کمی پایینتر از میزان مورد نیاز بدنش باشد.

 

 

این کار را می توان به کمک گام شماری انجام داد. مثلاً کوه نوردی که معمولاً در هر چهار گام یک دم و بازدم انجام می دهد ، پس از شش ماه در هر شش گام و پس از یک سال در  هر هشت گام یک دم و بازدم صورت می دهد. با کاهش تدریجی اکسیژن دریافتی، بدن وی به کمبود اکسیژن واکنش نشان داده میزان هموگلوبین و تعدادگلبول های قرمز خون وی افزایش می یابد . این همان فرایندی است که پس از حضور در ارتفاعات رخ می دهد و کوه نورد را برای تحمل کمبود اکسیژن آماده می سازد. به کمک این گونه تمرین، می توان بدون حضور در ارتفاعات و صعودهای آمادگی ، خود را با کمبود اکسیژن سازگار و برای صعود سریع در هیمالیا آماده نمود. فراموش نکنیم که برنامه ریزی برای تمرین کمبود اکسیژن بسیار دقیق ، حساس و پیچیده بوده نیاز به آگاهی کامل از سازوکار این گونه تمرینها و برنامه ریزی دقیق دارد . در واقع تمرین کمبود اکسیژن همانند تیغ دو لبه است و شتاب در کسب نتیجه دلخواه ، می تواند پیامدهای ناگواری به بار آورد . بهترین توصیه برای علاقه مندان صعودهای سریع در هیمالیا این است که بدون مشورت با پزشکان آگاه و با تجربه دست به چنین اقداماتی نزنند.

منبع:موسسه علمی  پزشکی کوهستان ایرانیان                                                  سردرد در ارتفاع:

انجمن پزشکی کوهستان ایران: بخش پرسش و پاسخ پزشکی بخش مهمی از وبلاگ انجمن پزشکی کوهستان است که به مشکلات شایع کوهنوردان می پردازد. شما می توانید مسائل و سوالات پزشکی خود در زمینه بیماریهای ارتفاع و ورزش کوهنوردی را در این بخش مطرح کرده و پاسخ آنرا در اسرع وقت دریافت نمایید:

سوال: من سال 90 از جبهه جنوبی دماوند را صعود کردم، روی قله سردرد وحشتناکی داشتم(احساس تورم دررگهای سر) که قاعدتا با کم کردن ارتفاع برطرف شد.

برای هفته بعد خدا بخواد دوباره می خوام برم دماوند برای جلوگیری از این سردرد چه میتوان کرد؟

البته بجز قرصهایی که برای ارتفاع مصرف می شود.

جواب: سردرد جزو علائم اولیه بیماری حاد کوهستان یا AMS است. معمولا سردرد در ارتفاع در استراحت شبانه بیشتر اتفاق می افتد و در حین صعود بدلیل اکسیژن گیری بهتر بدن(کمک عضلات تنفسی فرعی سطحی و عمقی بین دنده ای) و پوزیشن و حالت بدن(عمودی بودن بدن) کمتر حس می شود. برای پیشگیری از بروز سردرد در ارتفاعات صعود تدریجی(بطور مثال با یک شب مانی در گوسفندسرا و هم هوایی بیشتر) می توان اختمال بروز سردرد را کمتر کرد(همان کاری را که کوهنوردان سایر کشورها و خصوصا اروپاییان در صعود به دماوند انجام می دهند). همچنین برای کاهش احتمال بروز سردرد یک روز به برنامه صعود اضافه کرد مثلا با یک شب اقامت بیشتر در بارگاه سوم دماوند و هم هوایی بیشتر نیز می توان احتمال بروز سردرد در ارتفاع را کاهش داد.
در روز استراحت در بارگاه سوم نیز می توان با صعود تا حدود آبشار یخی و ارتفاع حدود 5000 متر شدت و میزان بروز سردرد ناشی از ارتفاع را کمتر نمود.
همانطور که گفته اید دارو درمانی هم کاربرد دارد و از داروهای ضد سردرد همچون استامینوفن، بروفن و ژلوفن نیز می توان استفاده نمود.
باید توجه نمود که اگر سردرد همراه با علائم پیشرونده ارتفاع زدگی همچون تهوع، استفراغ، سرگیجه و . . . همراه باشد بهترین راه فرود به ارتفاعات پایین تر و کاستن ار ارتفاع است چون صعود به ارتفاعات بالاتر شدت علائم بیماری و سردرد را بیشتر و شرایط را برای درمان و حتی امدادرسانی سخت تر می کند.
سرعت صعود شما نیز از عوامل بروز و یا کاهش سردرد ناشی از ارتفاع می باشد شما باید شرایط و سرعت صعود خود را براساس فیزیولوژی و تحمل ذاتی بدن خود نسبت به ارتفاع تنظیم کنید. سرعت کمتر در حین صعود احتمال بروز سردرد ناشی از ارتفاع را کمتر می کند.

در صورت نیاز می توانید با تلفن مشاوره پزشکی انجمن پزشکی کوهستان ایران 22633819 تماس حاصل نمایید.بیماری های ارتفاع را بیشتر بشناسیم:

بیماری حاد کوهستان: عکس از حمید مساعدیان - در مسیر قله مراپبک

انجمن پزشکی کوهستان ایران: هنگامی که افراد به ارتفاعات بالای 3500 متر می روند ، کمبود اکسیژن باعث بروز گروهی از مشکلات جسمی برای آنها می شود. حالتهای مختلف و متنوعی در ارتباط با سرعت شروع علائم ناراحتی ، شدت ناراحتی و ارتفاعی که این علایم بروز می کنند وجود دارد و به طور کلی افرادی که به این ارتفاعات می روند باید نسبت به این علایم و نحوه مقابله با آن آشنا باشند تا در صورتی که خود یا یکی از همراهانشان با چنین مشکلی مواجه شدند به صورت صحیح با مشکل مقابله کنند.
علایم بیماری یا ناراحتی ارتفاع مواردی چون : سردرد ، حالت تهوع ، استفراغ ، کم آوردن نفس و سختی در تنفس ، بی اشتهایی ، خستگی ، سرگیجه ، خواب ناراحت و مشکل و تنفس نا منظم در زمان خواب ، جملگی از علایم رایج بیماری ارتفاع هستند که اصطلاحا به آن AMS که مخفف Acute Mountain Sickness است ، گفته می شود. تا 36 ساعت اول  رسیدن به چنین ارتفاعی ممکن است طول بکشد تا این علایم در شما ظاهر شود و ممکن است به محض رسیدن به ارتفاع این علایم در شما پدیدار نشود. چنانچه این علایم در شما بروز کند با افزایش ارتفاع شدت علایم نیز در شما به نسبت شدید تر می شود.

رفع علایم بیماری ارتفاع با هم هوایی:عموما این علایم ناخوشایند در ظرف 2 تا 3 روز از بین می روند به خصوص اگر شما در این مدت به ارتفاعات بالاتر نروید که به این کار اصطلاحا هم هوایی می گویند. پس از این کار شما می توانید آهسته آهسته بالاتر بروید هرچند ممکن است باز برخی از این علایم به سراغ شما بیایند. میزان زمان هم هوا شدن افراد با یکدیگر مختلف است و ممکن است برای فردی که معمولا در ارتفاعات بسر میبرد 1 تا 2 روز و برای افرادی که در سطح نزدیک به دریا و شهرهای ساحلی زندگی می کنند 1 هفته طول بکشد. در هر حال توجه کنید رفتن ناگهانی از ارتفاع سطح دریا به بالای 3500 متر کار عاقلانه ای نیست و در صورت عدم وجود علایم نیز بهتر است در این ارتفاع حداقل 1 روز هم هوا شده و در این ارتفاع بمانید.
به طور کلی نمی توان پیش گویی کرد که چه شخصی در چه ارتفاعی به چه میزان دچار این علایم خواهد شد اما داشتن آمادگی جسمانی و عدم مصرف دخانیات در پیش گیری موثر است. فردی که دچار این علایم می شود نباید در ارتفاع فعالیت شدید انجام دهد. کسانی که دارای مشکلات قلبی ، ریوی و فشار خون هستند ، قبل از رفتن به ارتفاع باید با پزشک متخصص صلاح و مشورت کنند.

درمان بیماری ارتفاع :پیشگیری از بیماری ارتفاع با داروی دیاموکس (استازولامید) :
تحقیقات زیادی روی داروی دیاموکس Diamox در این رابطه انجام شده است . این دارو جهت جلوگیری از نگهداری آب در بدن مصرف می شود و باعث می شود شما ادرار کنید یعنی دارویی ادرار آور است. هیچ شکی در موثر بودن این دارو برای جلوگیری از بیماری ارتفاع ، چنانچه برای چندین روز قبل از روز صعود استفاده شود وجود ندارد.
می توانید قرص 250 گرمی آن را 3 روز قبل از صعود به ارتفاع بالای 3500 متر ، هر روز 2 عدد مصرف کنید و 2 روز هم در روزهای صعود این کار را انجام دهید. یعنی مجموعا 5 روز و هر روز 2 عدد .
اینکه این دارو چطور از بیماری ارتفاع جلوگیری می کند ناشناخته است ! اما تاثیر این دارو بر روی بهبود تنفس است و تنقس شما را در هنگام خواب سریع تر و عمیق تر می کند که از تاثیر مستقیم این دارو که افزایش ادرار است مهم تر است.
این دارو مثل هر دارویی عوارض جانبی نا خواسته هم دارد ، چنانچه این دارو را می خواهید مصرف کنید به این تاثیرات نیز توجه کنید : ممکن است برخی افراد با مصرف آن احساس تهوع کنند و در انگشتانشان احساس خارش کنند و در کل حاشان را خراب کند.
این حالتها البته با توقف مصرف دارو ازبین می روند. عوارض گزارش شده برای این دارو عبارتند از قرمز شدن ، جوش زدن ، عطش ، خواب آلودگی یا بی تابی . بنابر این آزمایش این دارو را یک یا دو روز قبل از برنامه  به شما توصیه می کنیم تا متوجه شوید آیا این دارو برای شما مناسب است یا نه . البته در هر حال توجه کنید که استفاده از این دارو قبل از هر صعود  یک راه حل دایمی توصیه شده نیست و بسیاری از طبیعت گردان و کوهنوردان هم ترجیح می دهند بدون استفاده از دارو برنامه خود را انجام دهند.

درمان علایم بیماری :
قبل از هر چیزی این نکته را در ذهن داشته باشید که  اگرچه علایم این بیماری خوشایند نیست اما این حالت ها اکثرا مشکل خاص و جدی نیستند و فقط باعث محدود شدن توانایی ما در ارتفاع  می شوند و پس از مدتی این علایم با عادت کردن به شرایط و هم هوا شدن از بین می روند. بهتر این است که ترجیح دهید از دارویی در شرایط عادی این علایم استفاده نکنید و خود را عادت دهید اما داروهایی که به بهبود بیماری ارتفاع کمک می کنند بدین صورت هستند : آسپیرین ، پانادول یا نروفن به بهبود سردرد کمک می کنند و داروهایی که عموما برا مسافرت استفاده می کنید مانند آوومین ، استیمتیل و استاجرون  حالت تهوع و سرگیجه را درمان می کنند. دگزامتازون نیز همچنین قابل استفاده است . تنفس با ماسک اکسیژن نیز بیماری ارتفاع را بهبود می بخشد.
کاری که بدون استفاده از دارو پیشنهاد می شود این است که چنانچه فردی علایم این بیماری را دارد به ارتفاع بالاتر نرود تا به وضعیت عادی باز گردد و  چنانچه هم هوایی در چندین روز متوالی باعث بهبودی نشد و یا اینکه علایم به شکل جدی افزایش پیدا کرد به ارتفاع پایین برگردد.
حالتهای شدید بیماری ارتفاع - ورم (edema) ریوی و مغزی :
کمتر از 2 درصد کسانی که به ارتفاع می روند با حالت شدید بیماری ارتفاع روبرو می شوند . این حالت معمولا بین ارتفاع 4000 تا 5000 متر شروع می شود و به ندرت در کمتر از این ارتفاع بروز می کند:

1. ورم  ریوی ( اِدم ریوی):

ورم ریوی یکی از این حالتهای شدید است .  علت آن جمع شدن مایع در شش فرد است که موجب بروزی بیماری شده و در عرض چند دقیقه ممکن است خود را نشان دهد . نشانه آن اختلال در تنفس  و بعضی وقتها شنیده شدن صدایی شبیه قل قل در قسمت سینه فرد است.

ورم ریوی را باید در مراحل اولیه بسرعت تشخیص دهید: اگر اختلال در تنفس در زمان استراحت برای فرد رخ داده است یا اگر فرد سرفه های پیوسته و بی وقفه دارد .
شکیبایی و صبر در مورد ورم ریوی جایز نیست زیرا حالت خطرناکی است و باید در این وضعیت اضطراری سریعا فرد را به ارتفاع پایین تر ببرید. 500 متر کم کردن ارتفاع به صورت متناوب باعث ببهبود شرایط فرد به طرز محسوسی خواهد شد. در صورت موجود بودن ، ماسک اکسیژن و محفظه فشار مخصوص نیز کمک کننده خواهند بود. نفادوفین و داروهای استروئید مثل دگزامتازون و دکدرون نیز مناسب هستند.

2. ورم  مغزی ( اِدم مغزی):

ورم مغزی هم یکی دیگر از حالتهای شدید و نادر بیماری ارتفاع است. علت هم تجمع مایع در مغز است. در این حالت فرد برای ساعتهای متوالی خواب آلود و گیج بوده و به هنگام راه رفتن نیز تعادل ندارد گاهی دوبینی هم در فرد ایجاد می شود. ورم مغزی نیز حالت خطرناکی است و صبر جایز نبوده باید فرد را سریعا به ارتفاع پایین ببرید. از داروهای استروئیدی مثل دگزامتازون و دکدرون نیز می توانید استفاده کنید همچنین از محفظه فشار مخصوص .

درهردو حالت ورم ریوی و مغزی استفاده از وسایل پزشکی ذکر شده جایز است هرچند ممکن است در دسترس نباشند. هر دو حالت خطرناک بوده و باید بیدرنگ فرد به ارتفاع پایین آورده شود و پس از بهبودی ، فرد حق بازگشت به ارتفاع بالاتر و ادامه کار را ندارد و باید پس از برنامه توسط پزشک معاینه شود تا اجازه شرکت در برنامه های بعدی را داشته باشد. یک دوره استراحت و بازیابی توان جسمی برای بهبودی کامل و سریع تر برای فرد توصیه می شود.

ورم محیطی (Peripheral Edema):

تجمع مایع باعث ورم کردن صورت شده گاهی بازو یا پا نیز پس از مدتی پیمودن مسیر ورم می کنند. این ورم های معمولا پس از چند روز به اصطلاح می خوابند. به این ورمها ، ورمهای خارجی گفته می شود و بروز آنها به معنای علایم ظاهر شدن ورم ریوی یا مغزی نیست.

خونریزی شبکیه چشم:

خونریزی شبکیه چشم ، در ارتفاع 5000 متر می تواند بروز کند اما بندرت یک مشکل حاد و جدی است. این مشکل را شما نی توانید متوجه شوید و فرد متخصص با ابزار چشم پزشکی می تواند آنرا مشاهده کند. این خونربزی مختصر بندرت باعث ایجاد مشکل در بینایی فرد( به شکل ایجاد یک حفره در تصویر) می شود . در این حالت نیز همان کم کردن ارتفاع توصیه می شود به همراه یک دوره استراحت و بازیابی توان جسمی.

منیغ:

انجمن پزشکی کوهستان ایران 

 

                                       http://www.iranmountainmedicine.blogfa.com/cat38.aspx

 

مضرات و اثرات سوء مصرف الکل در ارتفاع:

مصرف الکل در ارتفاع و در شرایط کمبود اکسیژن یعنی در ارتفاع بالاتر از 2700 متر از سطح دریا که علائم بیماری های ارتفاع نظیر بیماری حاد کوهستان ، ادم ریوی و ادم مغزی بوجود می آید می تواند عوارض جدی در کوهنورد ایجاد کند.

اثرات الکل در انسان بیشتر ناشی از اثرات آن در سیستم مغزی عصبی می باشد همچنین الکل در سایر سیستمهای بدن انسان از جمله سیستم گوارشی و کلیه و مجاری ادرار اثرات سوئی دارد.

الکل در ارتفاع باعث اثرات سوء و مضر ذیل است:

• مصرف الکل در انسان با اثر بر سیستم مغزی عصبی باعث کاهش تمرکز و هوشیاری می گردد. این اثر در ارتفاع بالا که فرد نیاز به هوشیاری و تمرکز بیشتر دارد باعث اختلال در تصمیم گیری و قضاوت می گردد و می تواند شرایط خطرناکی را برای فرد بوجود آورد.
• عدم تعادل و توجه از اثرات دیگر الکل در ارتفاع است این شرایط می تواند در هنگام صعود و فرود بسیار خطرناک باشد و در مواقعی که نیاز به توجه بیشتر را می طلبد باعث سقوط فرد گردد.
• مصرف الکل می تواند باعث افت فشار خون در فرد گردد این افت فشار خون بحدی است که فرد بسختی میتواند صعود نماید و در مواقعی در فرود نیز فرد احساس ناتوانی می کند.
• الکل باعث افت قابل توجه قند خون می شود  در چنین مواردی نیز فرد احساس خستگی مفرط می کند. همراهی افت فشار خون با افت میزان قند خون فرد باعث احساس ناتوانی در صعود و حتی در فرود در فرد می شود.
• الکل ماده ای دیورتیک یعنی ادرارآور است این اثر در فرد می تواند باعث دفع مایعات بدن و در نتیجه کم آبی مفرط در کوهنورد شود که خصوصا در صعودهای زمستانی می تواند بسیار خطرناک باشد که می تواند زمینه ساز حوادث جدی نظیر سرمازدگی، هیپوترمی، یخ زدگی اندانها و افزایش غلظت خون و خطرات بروز لخته های خومی در بافت های حساس فرد گردد.
• مصرف الکل در ساعت یا ساعتهای اول باعث ایجاد گرما در فرد می شود ولی بعد از گذشت 2 تا 3 ساعت برعکس با بروز انبساط عروقی باعث ازدست دادن گرمای بدن و در نتیجه افت دمای بدن شده و فرد را مستعد هیپوترمی می نماید که چنین شرایطی در فصل زمستان می تواند بسیار خطرناک باشد.
• در گذشته از الکل جهت امدادرسانی به کوهنوردان گرفتار در سرما در اروپا استفاده می شد ولی امروزه با توجه به مضراتی که در بالا بیان شد چنین چیزی رواج ندارد.
• در هنگام مصرف الکل فرد بطور ناخودآگاد دچار فراموشی موقت می شود که به آن Blockout می گویند در این مرحله فرد چیزی بیاد نمی آورد و بعد از پایان اثرات الکل فرد صحنه ها و شرایطی که داشته را فراموش می کند. این مرحله می تواند در وضعیت قضاوت و تصمیم گیری منطقی فرد خصوصا در شرایط خطرناک آب و هوایی بطور مستقیم تاثیر گذاشته و خطرآفرین باشد.
• الکل می تواند با اثراتی که در سیستم مغزی - عصبی انسان می گذارد باعث اختلال در سیستم بینایی و شنوایی فرد شده و باعث بروز توهم هایی در فرد گردد که در شرایط حساس کوهنورد که نیاز به هوشیاری کامل دارد می تواند بسیار خطرناک باشد.

تهیه و تدوین: دکتر حمید مساعدیان

عضو کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی

 منبع:                                                                                   http://www.group.varkesh.com/index.php?option=com_content&view=section&id=19&Itemid=103